Ρούπελ
Το Ρούπελ είναι οχυρό, που συνδέεται στενά με την
ελληνική πολεμική ιστορία των τελευταίων βυζαντινών χρόνων και της σύγχρονης
εποχής. Στην θέση αυτή, που αναφέρεται από τους βυζαντινούς χρονογράφους ως Ροπέλιον
ή Ρουπέλιον, ο Θεόδωρος Β' Λάσκαρις νίκησε το 1256 τον βουλγαρικής
καταγωγής στρατηγό Δραγωτά, ο οποίος είχε στασιάσει.
Κατά την πρώτη φάση του Α' Βαλκανικού Πολέμου ο τουρκικός στρατός, που κατείχε την οχυρή αυτή θέση, την εγκατέλειψε και έσπευσε στα Γιαννιτσά για την αντιμετώπιση των ελληνικών δυνάμεων που προήλαυναν προς την Μακεδονία μετά την μάχη του Σαρανταπόρου. Η 7η Βουλγαρική Μεραρχία στις 18 Οκτωβρίου 1912 πέρασε το Ρούπελ και κατευθύνθηκε προς την Θεσσαλονίκη, στην οποία πλησίασε μετά την απελευθέρωση της από τον ελληνικό στρατό.
Κατά τον Β' Βαλκανικό Πόλεμο στο Ρούπελ τμήμα της 1ης και
της 6ης Ελληνικής Μεραρχίας νίκησε τον βουλγαρικό στρατό, που στην
υποχώρηση του ανατίναξε την σιδηροδρομική γραμμή και δύο γέφυρες.
Το 1914, μετά την έναρξη του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, η
Ελλάδα οχύρωσε την θέση και, όταν τον Μάιο του 1916 ισχυρή γερμανοβουλγαρική
δύναμη εισέβαλε στο στενό του Ρούπελ, αποκρούστηκε από την φρουρά του οχυρού.
Επειδή όμως η ελληνική κυβέρνηση τηρούσε ουδετερότητα και η συνέχιση της
αντίστασης θα είχε ως αποτέλεσμα την έξοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, το τμήμα
στρατού που υπεράσπιζε την θέση διατάχθηκε να την παραδώσει στους
Γερμανοβουλγάρους, υπό τους οποίους παρέμεινε ως το τέλος του πολέμου, όταν
ανακαταλήφθηκε από τους Έλληνες.
Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η γερμανική επίθεση εναντίον
της Ελλάδας πραγματοποιήθηκε την αυγή της 6ης Απριλίου 1941 με σφοδρό
βομβαρδισμό του οχυρού Ρούπελ, που αποτελούσε τμήμα της «Γραμμής Μεταξά».
Ύστερα από ηρωική αντίσταση οι δυνάμεις προκάλυψης
αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν, η προώθηση όμως των Γερμανών, παρά την υποστήριξη
τους από την αεροπορία, ανακόπηκε από φραγμό πυρός του ελληνικού στρατού. Οι
προσπάθειες των Γερμανών να καταλάβουν την θέση συνεχίστηκαν όλη την ημέρα
χωρίς αποτέλεσμα. Οι επιθέσεις επανελήφθησαν σφοδρότερες την επομένη και
διακόπηκαν μόνο όταν νύχτωσε. Στις 8 Απριλίου το οχυρό κυκλώθηκε και την αυγή
της 9ης Απριλίου άρχισε να βομβαρδίζεται πάλι από πυροβολικό και αεροπορία. Στις
5 μ.μ. αναγγέλθηκε στους πολιορκημένους η συνθηκολόγηση της Θεσσαλονίκης και
ζητήθηκε από τους Γερμανούς η παράδοση του οχυρού, που απορρίφθηκε. Λίγο πριν
από τα μεσάνυχτα γνωστοποιήθηκε η έναρξη διαπραγματεύσεων για συνθηκολόγηση και
ο αγώνας της φρουράς έληξε, ενώ οι γερμανικές απώλειες υπήρξαν βαρύτατες.