Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου βρίσκεται 9 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης των Σερρών σε μια χαράδρα του Μενοικίου όρους σ' ένα γραφικό και ευλαβικό περιβάλλον, όπου η ψυχή αποσπάται στ' αλήθεια από κάθε πεζή φροντίδα και υψώνεται στην αιωνιότητα.
Εκεί ζει κανείς την ειρήνη του φωτός και την ποίηση της βιβλικής γαλήνης. Ζει ένα ανέπαφο τμήμα του βυζαντινού κόσμου, αφιερωμένο στον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η Μονή έχει πραγματικά μια ατμόσφαιρα αιωνιότητας και περιβάλλεται από μια αληθινή γοητεία.

Η Μονή χτίστηκε το 1270 μ.Χ. από τον Ιωαννίκιο, ο οποίος διετέλεσε και Επίσκοπος Εζεβών (σημ. Δάφνης), Κατόπιν ο ανηψιός του, Ιωακείμ, Μητροπολίτης Ζιχνών, κατά το έτος 1300 περιέβαλε τη Μονή με υψηλά και στερεά τείχη και την προίκισε με βασιλικές δωρεές (μετόχια και γαίες).

Από το έτος 1332 μ.Χ. την Εφορία της Μονής ανέλαβε ο τότε μέγας Δομέστικος και μετέπειτα αυτοκράτορας Ιωάννης Κατακουζινός, Επί της Εφορίας του η Μονή αναδείχθηκε με Χρυσόβουλο Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική.

Το 1345 μ.Χ. η Μονή υπέστη πολλές καταστροφές στα κτήματά της από την επιδρομή των Σέρβων. Μόνο χάρη στην Ελένη, σύζυγο του Σέρβου Κράλη Στέφανου Δουσάν, διέφυγε την ολοκληρωτική καταστροφή.

Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας η Μονή αυτή είχε τη μεγάλη τι μη να υποδεχθεί στους κόλπους της τον πρώτο μετά την Άλωση της Κων/πολης Πατριάρχη Γεννάδιο το Σχολαριο. Ο Γεννάδιος. όπως λέει η ιστορία, πατριάρχευσε 3 χρόνια, από το 1453 ως το 1457. οπότε παραιτήθηκε και ήρθε στη Μονή του Προδρόμου. Το 1462 προσκλήθηκε για δεύτερη φορά στον Πατριαρχικό θρόνο, τον οποίο διατήρησε ένα μόνο χρόνο. Το 1464 ανήλθε για τρίτη φορά στον Πατριαρχικό θρόνο, αλλά. αντικαταστάθηκε από τον Ιωάσαφ τον Α' πριν συμπληρωθεί ένας χρόνο και επανήλθε στη Μονή του Προδρόμου, όπου πέθανε το 1472. Ο τάφος του Γενναδίου ήταν γνωστό από παράδοση ότι βρισκόταν στο μεσαίο τμήμα του καθολικού ναού της Μονής, κοντά στους τάφους των Κτιτόρων. Το Μαϊο του 1854 έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του, τα οποία βρίσκονται σήμερα εντός κιβωτίου. Κοντά στον τάφο του υπάρχει μαρμάρινη πλάκα με χαραγμένο τιμητικό επίγραμμα του ποιητή Ηλία Τανταλίδη, το οποίο είχε αποστείλει το Πατριαρχείο Κων/πολεως, όταν έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του σοφού Πατριάρχη.

Η Μονή υπήρξε κέντρο μιας αδιάλειπτης ζωγραφικής κίνησης. Υπάρχουν εδώ εικονογραφίες του 14ου αιώνα από τις πιο ενδιαφέρουσες στη χώρα μας καθώς και ωραίες τοιχογραφίες του έτους 1630. Επίσης έχει σπουδαίο εικονοστάσιο (τέμπλο) από ξύλο καρυδιάς καλλιτεχνικότατα σκαλισμένο από το έτος 1804.

Στον τετράγωνο αρχαίο πύργο της Μονής, που μετατράπηκε σε Βιβλιοθήκη, υπήρχαν 100 τόμοι χειρογράφων σε μεμβράνες. 200 τόμοι χειρογράφων σε χαρτί, 1500 τόμοι διαφόρων εντύπων βιβλίων, 4 χρυσόβουλα βυζαντινών αυτοκρατόρων σε μεμβράνη, 5 πατριαρχικά σιγίλλια, 4 κώδικες παλαιοί και πολλά άλλα πολύτιμα ιερά αντικείμενα, που άρπαξαν οι Βούλγαοοι κατά το 1913 και 1917.

[Επιστροφή]